Skoro tutaj zajrzałeś, to znaczy, że prawdopodobnie masz już swój wymarzony rower. Jak lekki i dobrze wyposażony by nie był, to ostatecznie twoja forma zadecyduje o tym, czy będzie szybki. A żeby twoja forma nie szła na marne, to generowana moc musi być skutecznie przekazywana z nóg w pedały. Kluczowe w tym procesie są buty rowerowe. W jaki sposób zbudowane?
Można powiedzieć, że ile dyscyplin rowerowych, tyle rodzajów butów na rower. Skoro ich szukasz, to wysoce prawdopodobne, że mają to być buty umożliwiające wpięcie w pedał. Niech to będzie pierwszy element ich budowy, który przeanalizujemy.
Buty rowerowe wczepiane w pedały czy zwykłe?
Zacznijmy od podstaw. Na rynku są dostępne modele butów rowerowych służące do jazdy z pedałami platformowymi. Ich zaleta to przede wszystkim możliwość wykorzystywania ich także poza rowerem, bez konieczności zmiany obuwia.
Możliwy jest też wybór obuwia ze specjalnym gniazdem, które umożliwia zarówno jazdę z pedałami zatrzaskowymi, jak i bez nich. Jeśli jednak zależy ci na efektywnej oraz komfortowej jeździe i nie planujesz za często zsiadać z roweru, to buty rowerowe z systemem zatrzaskowym są idealnym wyborem.
Miejsce na zamontowanie bloków znajduje się mniej więcej na śródstopiu – dokładnie ich ustawienie zależy od kształtu stopy każdego użytkownika. Co kluczowe – dzięki temu systemowi masz pewność, że naciskasz na pedały pod idealnym kątem. To zwiększa efektywność pedałowania, ale też pomaga uniknąć kontuzji. Nie ma ryzyka, że kolano pracuje pod niewłaściwym kątem. Oczywiście, jeśli bloki zostały umieszczone w odpowiednim miejscu podeszwy.
Jaka podeszwa w bucie rowerowym?
Dla wielu osób podeszwa to kluczowy element buta. Przede wszystkim, należy rozróżnić materiał, z którego została wykonana. W najlepszych modelach jest stworzona w stu procentach z karbonu, czyli włókna węglowego. Dzięki temu jest lekka i sztywna, co pozwala doskonale przekazywać wygenerowaną moc. Ma też duży wpływ na cenę buta.
A co, jeśli nie karbon. Wówczas podeszwa może być wykonana z nylonu. Niektóre buty mają na podeszwie także bieżnik. I tutaj dochodzimy do rozróżnienia budowy butów rowerowych ze względu na dyscyplinę. Bieżnik pojawi się oczywiście w tych modelach, które służą do jazdy w terenie, a więc w butach na rower górski, gravel oraz przełajowy. Najczęściej są to buty rowerowe mtb, ale zdarzają się już także modele dedykowane na gravel – stylowe, nieco luźniejsze, ułatwiające chodzenie.
Jaki bieżnik w trudnym terenie?
Im częściej musisz zejść z roweru i przejść lub przebiec jakiś fragment, tym bardziej docenisz porządny bieżnik. Gdy jest on wykonany z gumy, wraz z użytkowaniem ściera się, ale można go wówczas wymienić.
Jeśli pasjonuje cię kolarstwo przełajowe, ale po sekcji biegowej masz problem z wpięciem się w pedały, to sprawdź, jak zbudowana jest podeszwa w twoim bucie. Możliwe, że niewielkie odległości między blokiem a bieżnikiem sprzyjają gromadzeniu się tam błota, co później utrudnia wpięcie. Dlatego też podeszwę należy regularnie czyścić, aby w decydującym momencie wyścigu problemy z wpięciem nie kosztowały utraty pozycji.
W butach szosowych bieżnik jest niepotrzebny, bo chodzenie w nich jest sporadyczne, a bieganie – tym bardziej. Stopa jest w nich trzymana najsztywniej, a budowa podeszwy sprzyja jak najlepszemu przekazywaniu energii.
Im lepszy, tym lżejszy
Sprawę podeszwy mamy już przeanalizowaną, ale to przecież nie cały but. Cholewka to część otaczają górę i tył stopy. Ma bardzo duży wpływ na nasze odczucie po założeniu buta. Nadaje mu kształt, który musi współgrać z naszą stopą.
Najczęściej jest wykonana z materiałów syntetycznych lub skóry. Ma wycięcia i siatki, które zapewniają oddychalność. Dobre buty do kolarstwa górskiego będą wzmocnione w miejscach narażonych na większe zużycie oraz w tych, które najczęściej można uszkodzić podczas upadków.
Dodatkowych elementów nie może być jednak za wiele, bo wtedy rosłaby waga buta, a nie może być on przecież za ciężki. Nadmierna waga obuwia zabierałaby nam siłę, którą lepiej wykorzystać do zwiększenia prędkości. Z reguły im but jest droższy, tym jest lżejszy.
Jak są zapinane buty rowerowe?
Nawet najlżejszy but z niesamowicie sztywną podeszwą będzie do niczego, jeśli stopa będzie w nim za luźna. Systemy zapięcia są różne. W podstawowych modelach najczęściej można znaleźć rzepy oraz klamry. W droższych butach są to bardziej zaawansowane systemy opierające swoje działanie na pokrętłach i żyłkach. Najpopularniejszy jest system BOA, choć niektórzy producenci mają swoje – podobnie działające – technologie.
Po przekręceniu pokrętła żyłka zostaje ściągnięta. Daje to możliwość bardzo precyzyjnego dopasowania siły zapięcia do stopy. System dobrze sprawdza się w trudnych warunkach pogodowych i jest bardzo szybki i prosty. Można go łatwo regulować nawet w czasie jazdy. Wady? Z czasem może się wyrabiać, przez co w trakcie jazdy zapięcie może się nieznacznie luzować. Musisz jednak przejechać naprawdę wiele kilometrów, aby do tego doszło. Pokrętła mogą też – w przeciwieństwie do na przykład rzepów – zostać uszkodzone przy upadku lub zderzeniu z innymi kolarzem. Producenci radzą sobie jednak z tym problemem, umiejscawiając pokrętła w miejscach, które trudno zetknąć z podłożem.
Popularnym systemem wiązania są też sznurowadła. Są stylowe i także dają możliwość precyzyjnego dopasowania zacisku. W trakcie jazdy są chowane, aby nie było ryzyka, że wkręcą się w napęd. Jeśli jednak zawiążesz je zbyt lekko, mogą ci się luzować w trakcie jazdy.
W niektórych modelach stosowane są różne zapięcia jednocześnie – na przykład pokrętło oraz klamra albo sznurowadła i rzep.
Przymierz kilka par
Ważne są także wkładki – niektóre mogą się termicznie dopasowywać do stóp. Są też modele, w których grubość wkładek można dopasować za pomocą wymiennych elementów. Niektóre buty Bontrager mają też zewnętrzne formowanie pięty i okładzinę, które zapobiegają jej ślizganiu się oraz obtarciom.
Jak powinien być zbudowane twoje buty rowerowe? Na to pytanie najłatwiej będzie ci odpowiedzieć, gdy przymierzysz kilka par – najlepiej od różnych producentów.